enfarktus

enfarktüs, bir organ ya da dokuyu besleyen kan akımının kesilmesidir. her organda enfarktüs olabilir ama en çok kalpte, akciğerlerde ve beyinde görülür. cerrahi yöntemlerle ya da ilaçla tedavi edilir. atardamarlar, temiz kandaki oksijen ve besin maddeleriyle hücreleri canlı tutarlar. bir atardamar tıkanırsa, beslediği bölgedeki hücreler kansızlık nedeniyle ölür. bu hücre ölümüne, enfarktüs denir.

nedenler
bir organa kan götüren atardamarın ansızın tıkanmasının birkaç nedeni olabilir. damar çeperleri "aterom plağı" adı verilen kolesterol birikintisiyle kalınlaşmış olabilir. kalınlaşma nedeniyle daralan damarda kan pıhtılaşması dolayısıyla tıkanma daha kolaydır. enfarktüsün ikinci nedeni "embolizm" denilen durumdur. herhangi bir damarda ya da kalpte oluşan bir pıhtı, yerinden kopup kanla sürüklenip başka bir damarda tıkanmaya yol açabilir. bağırsaklarda ise, "volvulus" denilne bir olay sonucu enfarktüs oluşabilir. bağırsaklar, "mezenter" adlı bir zarla karnın arka duvarına bağlıdırlar. bağırsaklar kendi çevrelerinde bükülürlerse (volvulus), mezenter boyunca uzanan damarlar sıkışacağı için kan akımı kesilir ve enfarktüs olur. bağırsaklarda, embolizm nedeniyle de enfarktüs olabilir. enfarktüs, kalp krizi (miyokard enfarktüsü) ya da inme gibi sorunlara yol açabilir. bunlar yaşamı tehlikeye düşüren rahatsızlıklardır.

belirtiler
akciğer enfarktüsü, "pulmoner embolizm" denilen bir sürecin sonucudur. bacak toplardamarlarında kan pıhtıları oluşur ve kopup dolaşıma katılır. bu pıhtılar alt ana toplardamar yoluyla kalbin sağ yanına, oradan da kanla akciğerlere giderler ve akciğerdeki atardamarlardan birini tıkayarak akciğer enfarktüsüne yol açarlar. göğüste birdenbire başlayan şiddetli ağrı olur. plevra (akciğerleri çevreleyen zar) iltihaplandığı için ağrı, soluk alınca artar. akciğer enfarktüsü oldukça ciddidir; hatta bazen öldürücü olur.

tedavi
enfarktüsün yapacağı hasar, büyük ölçüde etkilenen bölgeye bağlıdır. sözgelimi bir ayak parmağında enfarktüs olursa (buna genellikle kangren denir) sonuç kötü olabilir ama ölümcül değildir. buna karşılık beynin bir bölümünde enfarktüs olursa sonuç öldürücü ya da en azından çok ciddidir. enfarktüsün tek bir tedavisi yoktur. embolizm nedeniyle oluşan bazı enfarktüs vakalarında tıkanmaya neden olan pıhtı, ağır bir hasara neden olmadan cerrahi girişimle çıkarılır. bazen hastaya ilaç verilir, bazen de tehlikedeki bölgeye kan akışı sağlayacak başka bir yol oluşturmak ve hasarı en aza indirmek için ameliyat yapılır.