kumkuat

kumkuat, turunçgiller içinde küçük mücevher olarak adlandırılır. kumkuat (kumkuat) çincede altın portakal manasına gelir "gold orange".
dünyada kabuğu ile beraber yenilen tek narenciye çeşididir.
evlerde, balkonlarda yetiştirilen belki de tek meyve ağacı kumkuatdır. anavatanının çin olduğuna inanılır. batı dünyası ile tanışması 19.yüzyıl ortalarında olmuştur. türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yetiştirilmeye çalışıldıysa en iyi meyve oluşumu rize ilinde sağlanmıştır.

kumkuat, üç yaprak anaç üzerine göz aşısı yapılarak üretilir.
erkek ve dişi organları aynı çiçek üzerinde olduğundan tek bir kumkuat bitkisi her yerde çiçeğe ve meyveye yatabilmektedir.
rize de temmuz ayı sonlarına doğru çiçek açmakta, meyve oluşması ağustos sonu ile eylül ayı içersinde olmaktadır.
meyveleri iri zeytin büyüklüğünde olup nisan-mayıs aylarında yeme olgunluğuna erişmektedir.
meyve koparılmazsa bir yıl bitki üzerinde kalabilmekte, aynı lezzetle yenebilmektedir
kültür altına alınan, yiyecekleri için yetiştirilen kumkuat’ın tanınmış çeşitleri şunlardır:

hong kong : chin chü, shan chin kan, ve chin tou olarak adlandırılırlar. hong kong ve çin’in bazı dağlık bölgelerinde yetiştir. çevre genişliği 1.6-2 cm civarındadır. olgunlaştığında zayıf ve fazla etli olmayan kabuğu soyulur. 3-4 küçük çekirdeği bulunur.
marumi : japonya orjinli olup meyve hafif basık küre şeklinde yuvarlaktır. uzunluğu 3.2 cm kadardır. altın sarısı renktedir. meyve aromatik ve baharatımsıdır. 4-7 çekirdeği bulunur. ağacı 2.75m’ye kadar ulaşır. küçük yapraklıdır. aynı sezon için de oluşabilecek soğuklara karşı daha dayanıklıdır.
meiwa : japonya orjinlidir. kısa yuvarlak bir yapıda olup 4 cm’lik bir genişliğe sahiptir. kabuk portakal sarısı renkte olup, çok kalındır. meyvesi tatlı olup 7 çekirdeğe sahiptir. sık sık çekirdeksiz veya daha az çekirdekli olanlarına da rastlamak mümkündür. çin’de de yaygın olarak bu çeşit yetiştirilir. taze olarak yenilmek için en ideal kumkuat’dır.
nagami : çin’den dünya’ya yayılmıştır. 4-5 dilimlik meyvesi olup. 2-5 çekirdeği vardır. yuvarlak olup 4-5 cm büyüklüğe erişirir. mevsimi ekim’den ocak ayına kadardır. ağacı 4.5m’ye kadar ulaşır.
yetiştirildiği yerler:
dünya da, çin, japonya, amerika, porto riko, guatemala, kolombiya, brezilya ve güney hindistan da yetişir. türkiye de ise, rize’ye 50-60 yıl önce batum’dan gelmiştir.

faydaları:

c vitamini bakımından zengin olan kumkuat, kabuğu ile beraber yenildiğinde gribal enfeksiyonları önlemede önemli rol oynamaktadır.
a,b1,b2,b3 ve kalsiyum da ihtiva eden kumkuat, sinir sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.