ic savas ve hastaliklarla mucadele eden bir afrika ulkesidir....baskenti kigalidir...
ruanda
1990ların başında ülkedeki iki grup olan hutular ve tutsilerin savaşıyla sarsılmış, bir günde bir milyon insanın ölümüyle sonuçlanan ve artarak devame den soykırım ve katliam olaylarına tanıklık etmiş ülkedir.bu ölümlerin %90ının kama ve diğer kesici aletlerle olduğu saptanmıştır.silah sayısının fazla olması halinde durumun nasıl olacağını düşünmek bile ürkütücüdür.ucm ile soykırım suçunu işleyenler yargılanmaya devam etmeketdir.ülkedeki hutu ve tutsilerin aslında bir farklılığı olmamkla beraber zamanında emperyalist kapitalist güçler tarafından bir ayrılık yaratıldığı bilinmektedir.azınlıkta olan grubun yıllarca iktidarda olması sonucunda saflaşmalar artmış ve sonuçta büyük bir vahşet yaşanmıştır; dünya ve sözde barış için tesis edilen bm olaylara seyirci kalmıştır.
açlıkla iç savaşla her türlü belayla başbaşa kalmış gsmh sı en düşük ya da en düşük ülkelerden biri.
ruanda’da 94 yılında sadece 100 gün içinde 1 milyon kişi öldü (günde 10bin kişi ediyor). bu insanlar atom bombası ile “topyekün imha” edilmediler. taramalı tüfek ya da beyaz fosfor yüzünden ölmediler. bu insanlar, kendi vatadandaşları tarafından (bazılarının fransa’nın sattığına inandığı, filmde ise çin’den satın alındığı söylenen) “pala”larla, kolları bacakları kesilerek öldürüldüler.
coğrafi verileri
konum: orta afrika, demokratik kongo cumhuriyetinin doğusunda yer alır.
coğrafi konumu: 2 00 güney enlemi, 30 00 doğu boylamı
haritadaki konumu: afrika
yüzölçümü: 26,338 km²
sınırları: toplam: 893 km
sınır komşuları: burundi 290 km, demokratik kongo cumhuriyeti 217 km, tanzanya 217 km, uganda 169 km
sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
iklimi: ilıman.
arazi yapısı: çoğunlukla yeşil yayla ve tepelikler mevcuttur; arazi genellikle dağlıktır.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: rusizi nehri 950 m
en yüksek noktası: karisimbi volkanı 4,519 m
doğal kaynakları: altın, kalay, tungsten, metan, hidro enerji, işlenebilir arazi
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %35
daimi ekinler: %13
otlaklar: %18
ormanlık arazi: %22
diğer: %12 (1993 verileri)
sulanan arazi: 40 km² (1993 verileri)
doğal afetler: periyodik kuraklıklar, volkanik aktivite
nüfus bilgileri
nüfus: 7,312,756 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %1.16 (2001 verileri)
mülteci oranı: -1.21 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 118.92 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 38.99 yıl
erkeklerde: 38.35 yıl
kadınlarda: 39.65 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 4.89 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %11.21 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 400,000 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 40,000 (1999 verileri)
ulus: rwandalı
nüfusun etnik dağılımı: hutu %84, tutsi %15, twa (pygmoid) %1
din: roma katolikleri %52.7, protestanlar %24, adventist %10.4, müslüman %1.9, yerel inançlar ve diğer %6.5, inançsız %4.5 (1996)
diller: kinyarwanda (resmi), fransızca (resmi), ingilizce (resmi), kiswahili (swahili)
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %48
erkekler: %52
kadınlar: %45 (1995 verileri)
yönetimi
ülke adı: resmi tam adı: rwanda cumhuriyeti
kısa şekli : rwanda
yerel tam adı: republika yu rwanda
yerel kısa şekli: rwanda
eski adı: ruanda
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: kigali
idari bölümler: 12 bölge; butare, byumba, cyangugu, gikongoro, gisenyi, gitarama, kibungo, kibuye, kigali rurale, kigali-ville, umutara, ruhengeri
bağımsızlık günü: 1 temmuz 1962 (belçikadan)
milli bayram: bağımsızlık günü, 1 temmuz (1962)
anayasa: 5 mayıs 1995
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: acct, acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), afdb (afrika kalkınma bankası), ccc (gümrük işbirliği konseyi), ceeac, cepgl, eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu),intelsat, interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), nam, oau (afrika birliği teşkilatı), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ekonomik göstergeler
gsyih: satınalma gücü paritesi - 6.4 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme oranı: %5.8 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %40
endüstri: %20
hizmet: %40 (2000 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %4 (2000)
iş gücü: 3.6 milyon
sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %90
endüstri: çimento, tarım ürünleri, meşrubat, sabun, mobilya, ayakkabı, plastik ürünler, sigara
endüstrinin büyüme oranı: %8.7 (1998 verileri)
elektrik üretimi: 132 milyon kwh (1999)
elektrik tüketimi: 191.8 milyon kwh (1999)
elektrik ihracatı: 1 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 70 milyon kwh (1999)
tarım ürünleri: kahve, çay, pyrethrum, muz, fasulye, patates, çiftlik hayvanları
ihracat: 68.4 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: kahve, çay, deri, kalay
ihracat ortakları: almanya, belçika, pakistan, italya, kenya
ithalat: 245.9 milyon $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: gıda maddeleri, makine ve parça, çelik, petrol ürünleri, çimento ve yapı malzemeleri
ithalat ortakları: kenya, tanzanya, abd, benelux (belçika, hollanda, lüksemburg ekonomik birliği), fransa, hindistan
dış borç tutarı: 1.3 milyar $ (1999)
para birimi: rwanda frankı (rwf)
para birimi kodu: rwf
mali yıl: takvim yılı
iletişim bilgileri
kullanılan telefon hatları: 15,000 (1995)
telefon kodu: 250
radyo yayın istasyonları: am 0, fm 3, kısa dalga 1 (1998)
radyolar: 601,000 (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 2 (1997)
internet kısaltması: .rw
internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
internet kullanıcıları: 1,000 (2000)
ulaşım ve taşımacılık
demiryolları: 0 km
karayolları: 12,000 km (1997 verileri)
limanları: cyangugu, gisenyi, kibuye
hava alanları: 8 (2000 verileri)
konum: orta afrika, demokratik kongo cumhuriyetinin doğusunda yer alır.
coğrafi konumu: 2 00 güney enlemi, 30 00 doğu boylamı
haritadaki konumu: afrika
yüzölçümü: 26,338 km²
sınırları: toplam: 893 km
sınır komşuları: burundi 290 km, demokratik kongo cumhuriyeti 217 km, tanzanya 217 km, uganda 169 km
sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
iklimi: ilıman.
arazi yapısı: çoğunlukla yeşil yayla ve tepelikler mevcuttur; arazi genellikle dağlıktır.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: rusizi nehri 950 m
en yüksek noktası: karisimbi volkanı 4,519 m
doğal kaynakları: altın, kalay, tungsten, metan, hidro enerji, işlenebilir arazi
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %35
daimi ekinler: %13
otlaklar: %18
ormanlık arazi: %22
diğer: %12 (1993 verileri)
sulanan arazi: 40 km² (1993 verileri)
doğal afetler: periyodik kuraklıklar, volkanik aktivite
nüfus bilgileri
nüfus: 7,312,756 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %1.16 (2001 verileri)
mülteci oranı: -1.21 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 118.92 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 38.99 yıl
erkeklerde: 38.35 yıl
kadınlarda: 39.65 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 4.89 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %11.21 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 400,000 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 40,000 (1999 verileri)
ulus: rwandalı
nüfusun etnik dağılımı: hutu %84, tutsi %15, twa (pygmoid) %1
din: roma katolikleri %52.7, protestanlar %24, adventist %10.4, müslüman %1.9, yerel inançlar ve diğer %6.5, inançsız %4.5 (1996)
diller: kinyarwanda (resmi), fransızca (resmi), ingilizce (resmi), kiswahili (swahili)
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %48
erkekler: %52
kadınlar: %45 (1995 verileri)
yönetimi
ülke adı: resmi tam adı: rwanda cumhuriyeti
kısa şekli : rwanda
yerel tam adı: republika yu rwanda
yerel kısa şekli: rwanda
eski adı: ruanda
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: kigali
idari bölümler: 12 bölge; butare, byumba, cyangugu, gikongoro, gisenyi, gitarama, kibungo, kibuye, kigali rurale, kigali-ville, umutara, ruhengeri
bağımsızlık günü: 1 temmuz 1962 (belçikadan)
milli bayram: bağımsızlık günü, 1 temmuz (1962)
anayasa: 5 mayıs 1995
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: acct, acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), afdb (afrika kalkınma bankası), ccc (gümrük işbirliği konseyi), ceeac, cepgl, eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu),intelsat, interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), nam, oau (afrika birliği teşkilatı), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ekonomik göstergeler
gsyih: satınalma gücü paritesi - 6.4 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme oranı: %5.8 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %40
endüstri: %20
hizmet: %40 (2000 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %4 (2000)
iş gücü: 3.6 milyon
sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %90
endüstri: çimento, tarım ürünleri, meşrubat, sabun, mobilya, ayakkabı, plastik ürünler, sigara
endüstrinin büyüme oranı: %8.7 (1998 verileri)
elektrik üretimi: 132 milyon kwh (1999)
elektrik tüketimi: 191.8 milyon kwh (1999)
elektrik ihracatı: 1 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 70 milyon kwh (1999)
tarım ürünleri: kahve, çay, pyrethrum, muz, fasulye, patates, çiftlik hayvanları
ihracat: 68.4 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: kahve, çay, deri, kalay
ihracat ortakları: almanya, belçika, pakistan, italya, kenya
ithalat: 245.9 milyon $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: gıda maddeleri, makine ve parça, çelik, petrol ürünleri, çimento ve yapı malzemeleri
ithalat ortakları: kenya, tanzanya, abd, benelux (belçika, hollanda, lüksemburg ekonomik birliği), fransa, hindistan
dış borç tutarı: 1.3 milyar $ (1999)
para birimi: rwanda frankı (rwf)
para birimi kodu: rwf
mali yıl: takvim yılı
iletişim bilgileri
kullanılan telefon hatları: 15,000 (1995)
telefon kodu: 250
radyo yayın istasyonları: am 0, fm 3, kısa dalga 1 (1998)
radyolar: 601,000 (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 2 (1997)
internet kısaltması: .rw
internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
internet kullanıcıları: 1,000 (2000)
ulaşım ve taşımacılık
demiryolları: 0 km
karayolları: 12,000 km (1997 verileri)
limanları: cyangugu, gisenyi, kibuye
hava alanları: 8 (2000 verileri)
insan haklari,demokrasi ve daha bir cok humanist goruse onculuk ettigi varsayilan fransa ve belcikanin onemli rol oynamasi sonucu tarihin belki en trajik ic savasini yasamis olan kara kitanin kara talihli ulkesi.oyle bir savas ki biraz parasi olanlar kursunla olebilmek luksunu satin alabilmis ve kendi halkinin insanlari tarafindan hayvan gibi parcalanmaktan kurtulmustur.
(bkz: tutsi soykirimi)
(bkz: hutular tutsilere kar$ı)
tarihi cok kanlı olaylara sahne olmu$tur. birle$mi$ milletler yine zayıf kalmı$, bir halt edememi$ ve zavallı her$eyden bi haber olan tutsilerin hutular tarafından kıyımına göz yummu$lardır. yollarda binlerce tutsinin ölü bedenleri üzerinde giden arabalardan söz ediyoruz arkada$lar...insanlık suçu i$leniyor, zaman veya mekan farketmeden. $iddet hep içimizde!
ayrıntılı bilgi için:
(bkz: hotel rwanda)
tarihi cok kanlı olaylara sahne olmu$tur. birle$mi$ milletler yine zayıf kalmı$, bir halt edememi$ ve zavallı her$eyden bi haber olan tutsilerin hutular tarafından kıyımına göz yummu$lardır. yollarda binlerce tutsinin ölü bedenleri üzerinde giden arabalardan söz ediyoruz arkada$lar...insanlık suçu i$leniyor, zaman veya mekan farketmeden. $iddet hep içimizde!
ayrıntılı bilgi için:
(bkz: hotel rwanda)
avrupalı develtlerın zamanında yeterınce somuremedıklerını dusunduklerınden olacak kı, kara kıtaya tekrar ama daha modern yollarla musallat olmaları ve yanılmıyorsam bır grup hollandalıarastırmacının bolgeye gelerek ınsanları tutsi ve hutu olarak ayırmaları ve akabınde saldırın layn demelerı uzerıne kara kıtanın kırmızıya boyanmıs ulklerınden bırıdır.
her türlü poşetin 2 yıldır yasak olduğu bir ülke.geride mi ileride mi siz karar verin.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?