amasya görüşmeleri

amasya görüşmeleri (20-22 ekim 1919)
damat ferit paşanın istifasının ardından yerine ali rıza paşa hükümeti kuruldu. ali rıza paşa bahriye nazırı (denizcilik bakanı) salih paşayı amasya’ya göndererek temsil heyeti ile irtibata geçti. amasya görüşmeleri’ne osmanlı hükümetini temsilen bahriye nazırı salih paşa ile temsil heyeti adına temsil heyeti başkanı mustafa kemal paşa katıldı.

görüşmelerde temel olarak sivas kongresi kararları üzerinde duruldu. görüşmelerde tarafların üzerinde anlaştığı konular şunlardır:

1.türk vilayetleri düşmana terk edilmeyecektir.

2.hiçbir şekilde manda ve himaye kabul edilmeyecektir.

3.türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktır.

4.müslüman olmayan azınlıklara siyasi egemenlik ve sosyal dengemizi bozacak nitelikte haklar verilmeyecektir.

5.anadolu ve rumeli müdafaa-i hukuk cemiyetinin hukuki varlığını istanbul hükümet tanıyacaktır.

6. milli meclis, anadolu’da istanbul hükümetinin uygun göreceği güvenilir bir yerde toplanacaktır.

7.itilaf devletleri ile yapılacak barış görüşmelerine temsil heyeti’nin uygun gördüğü kimseler gönderilecektir.

*amasya görüşmeleri’nin yapılması temsil heyeti’nin istanbul hükümetince tanındığını gösterir.

amasya görüşmeleri’nin önemi:

istanbul hükümet temsilcisi erzurum ve sivas kongrelerinde kabul edilen kararları benimsemiştir.

ancak salih paşa amasya görüşmeleri’nde alınan kararları istanbul hükümetine kabul ettirememiştir.

amasya görüşmeleri sonucunda uygulamaya koyulan tek madde “milli meclisin açılması” kararı olmuştur.

istanbul hükümeti; salih paşayı temsil heyeti’yle görüşmek üzere amasya’ya göndermekle temsil heyeti’nin ve milli mücadele’nin varlığını hukuken tanımıştır. temsil heyeti’nin siyasi etkinliği ve saygınlığı artmıştır.


temsil heyeti’nin ankara’ya gelişi (27 aralık 1919)

istanbul’da mebusan meclisi’nin açılması kesinleşince temsil heyeti meclisin çalışmalarını daha yakından takip etmek amacıyla ankara’ya geldi. ayrıca ankara’nın;

haberleşme, kara ve demir yolu ulaşımı imkanlarının elverişli olması,

batı cephesi’ne yakın ve güvenli olması,

anadolu’nun merkezi konumunda bulunması, temsil heyeti’nin gelmesinde çok etkili oldu.

ankara, temsil heyeti’nin gelmesiyle milli mücadele’nin merkezi oldu. üç yıl sonra da (13 ekim 1923) ankara, yeni türk devletinin hükümet merkezi olacaktır.