hata

irade ile beyan arasındaki, bilmeden ve istemeden yaratılan uyumsuzluklardan biri olan hata; iradesini açıklayan kişinin dikkatsizce davranmasından dolayı olayları yanlış algılaması, yanlış değerlendirmesi, beklenti ve tahminlerinin yersiz olması sebebi ile iradesinde ortaya çıkan bir uyumsuzluktur. hatası nedeniyle iradesi sakatlanmış bir kişinin sözleşmeyi iptal edebilmesi için hatanın "esaslı" bir hata olması gerekir. borçlar kanunu esaslı hata hallerini ikiye ayırmıştır. beyanda hata, temelde hata.
beyanda hata iradenin oluştuğu anda değil, beyana dönüştüğü anda yapılan hatadır. sözleşmenin niteliğinde, konusunda, kişisinde ve ediminde oluşabilir.
temelde hata ise bir kimseyi sözleşme yapmaya iten saikteki yanılmadır. esasen saikteki yanılmaları borclar kanununda esaslı bir hata olarak düzenlenmemiştir; ancak buradaki haller istisnadır. bu tür bir hatanın olmuş sayılması için üç koşul gerekir; birincisi hata iradenin oluşması esnasında meydana gelmiş olmalıdır; ikincisi ise düşülen hata mal gibi semen gibi sözleşmenin esaslı noktalarında oluşmalıdır; üçüncüsü ise ticari dogruluk kurallarinın bu hatayı esaslı bir hata olarak görmesidir.
hata nedeniyle geçersizlik iptal edilebilirlik yaptirimi şeklindedir. sözleşmenin iptalini hataya düşen taraf isteyebilir; diğer taraf sözleşme ile bağlıdır. hataya düşen taraf eğer sözleşmeyi iptal ederse bazı şartların bulunması durumuna göre sorumlu olabilir. bu sorumluluk da sözleşmeden değil, sozlesme oncesi kusur sorumlulugundan kaynaklanır. zira iptal yaptırımı başindan itibaren sözleşmeyi hiç yapılmamış saymıştır. bahsedilen sorumluluğun doğması için gereken şartlar ise: sözleşmenin hata nedeniyle iptal edilmesi; diğer tarafın iptal nedeniyle zarara uğraması ve son olarak zarara uğrayan tarafın hataya düşen tarafın hataya düştüğünün bilmemesi gerekliliğidir.
sözleşmenin iptali halinde taraflar aldıkların sebepsiz zenginlesme hükümlerine göre iade ederler.
hataya düşen taraf sözleşmenin iptalini hatayı farkettikten sonra 1 yıl içersinde isteyebilir. öte yandan borçlar kanununda yer almamakla birlikte bu hakkın kullanımı için doktrin tarafından 10 yıllık bir hak düşürücü süre öngörülmüştür. vize zamanı anca bunlar yazılıyor