ekim devrimi

1917 yilinda carlik rejiminin bolsevikler tarafindan yikilmasi ile sonuclanan devrim.

lenin onderliginde yapilan sovyet ihtilali.

ekim devrimi,miladi takvime gore 1917 yılının kasım ayında yapılmıstır. ancak adını rusların o zaman kulladıgı julian takviminde ki ekim ayından almıstır.

öncülügünü bolşevikler yapmış olup asker ve işçilerin destegiyle iktidar elegecirilmiştir. 20. yuzyılın en buyuk devrimidir.
bu devrimden sadece rusya degil bütün dünya etkilenmiştir.

edit: entryimi ikinci kez okudum cok yalın olmus oysa ki ekim devriminden bahsederken bile insanın içi kaynar o gunleri yasamak ister.

olayı oncesiyle ve sonrasıyla yazmak gerekirse ki gerekir bence,soyle olmustur;
sene 1917 aylardan mart,car gucunu kaybetmeye baslıyor ve gecici hukumet kuruluyor,basa liberaller(cadets) geciyor,hükümetin basında ise prens lvuv var,neyse efendim uzatmayalım sadede gelelim,bu liberaller halka sozler veriyor,açlıgı bitirecez,savası bitirecez diyorlar ve 1.dunya savasından ayrılmak istiyorlar,amma velakin ingilizler ve fransızlar izin vermiyor eger çıkarsanız toprak vermelisiniz diyorlar,hukumette çıkamıyor,bu sırada ise koyluler toprak sahiplerinden zorla toprak almaya baslıyordu,hukumet savası bitirememiş ve de açlıga care olamamıstı dolayısıyla liberaller gitgide halkın gozunde guclerini kaybediyorlardı,bu yuzden basa bir sosyalist olan kerensky’yi getirdiler,bir nebze de olsa halkın destegini almayı planlıyorlardı fakat bu sırada da carlık yanlısı olan general karnilov darbe girisiminde bulunuyor,gecici hukumet bunu bastırmakta güclük cekiyor ve sovyetler duruma el koyup isyanı bastırıyordu,bolseviklerde carı öldürüyordu.
gecici hukumet bu basarısızlıkları yasarken isvicre’de surgunde olan lenin almanlarında yardımı ile rusya’ya geri donuyor ve halka ekmek,toprak ve barıs vaad ederken butun otoritiyeyi sovyetlere verecegini soyluyor,ekim 1917 de stratejik bolgelere yaptıgı baskınla ekim devrimini basarıyla gerçekleştiriyor.
gelelim sonrasına,lenin koylulere topragı veriyor(zaten almıstı onlar ama neyse),fabrikaları ulasallastırıyor ve basına iscileri getiriyor,almanlara rus topraklarının %40’ını ve yeraltı madenlerinin %75’ini vererek savastan da çekiliyordu (bkz: brest litovsk),amma velakin tum gucu sovyetlere vermiyor daha vakit var diyordu.
(bkz: war communism )
(bkz: new economic policy of lenin)

(bkz: bolşevik)
(bkz: pravda)
(bkz: menşevik)

nedenlerinden biri de ilginçtir ama rasputin’dir kimi kaynaklarda.

24 ekim 1917 tarihli devrim. bolşevik merkez komitesi, 25 ekim günü toplanacak olan ii. tum rusya işçi ve askeri sovyetleri kongresi öncesinde iktidarın ele geçirilmesine karar verir. lenin, bu kararı ve nedenlerini son gün merkez komitesi üyelerine yazdığı mektupta şöyle belirtir:

"yoldaşlar,
bu satırları durumun son derece nazik olduğu 24 ekim akşamı yazıyorum. bugün için ayaklanmayı geçiktirmenin ölüm olduğu gün gibi apaçık ortadadır.
yoldaşları bütün gücümle inandırma çabasındayım ki, şu anda, her şey kopma noktasına varmış bulunmaktadır ve öyle sorunlar gündeme girmiştir ki, bunları, ne konferanslar, ne de kongreler ssovyetler kongreleri olsa bile) çözüme bağlayamaz, bu sorunları ancak halklar, kitleler, silahlanmış kitlelerin savaşımı çözümleyebilir.
burjuvazinin hizmetindeki kornilov’ların saldırısı ve verhovski’nin görevden alınması, beklemenin mümkün olmadığını göstermiştir. her ne pahasına olursa olsun, bu akşam, bu gece, yunkerleri (askeri öğrencileri) vb. silahtan tecrit ettikten sonra (eğer direnirlerse tepeledikten sonra) hükümeti tutuklamak gerekir.
artık beklemek mümkün değildir. bu, herşeyi yitirmek tehlikesini göze almak olur.
verhovski’yi kovan ve bir ikinci kornilov komplosu kurmuş olan kornilovcu hükümete karşı halkı (bir kongreyi değil, ordu ve köylüler başta olmak üzere halkı) savunmak, işte iktidarı almanın ilk ve en yakın hedefi budur.

iktidarı kim almalıdır?
bu o kadar önemli değil: iktidarı isterse askeri devrimci komite ya da, ancak halkın çıkarlarının, ordunun çıkarlarının (derhal barış önerisi), köylülürin çıkarlarının (toprak hemen alınmalı ve özel mülkiyet kaldırılmadıdır), açların çıkarlarının gerçek temsilcilerine iktidarı devretmek istediğini açıklayan "başka bir kuruluş" alsın.
bütün bölgeler, bütün alaylar, bütün kuvvetler, tam zamanında seferber olmalı ve askeri devrimci komiteye ve bolşevik merkez komitesine, iktidarın artık hiçbir durumda, hiç bir şekilde 25 ekim’e kadar kerenski ve hempalarına bırakılmamasını emredercesine isteyen delegasyonlar göndermelidirler; bu iş kesin olarak bu akşam ya da bu gece kararlaştırılmalıdır.
tarih, bugün kazanabilecek (ve bugün kesin olarak kazanacak) olan, ama yarın çok şeyi, her şeyi yitirme tehlikesinde olan devrimcilerin oyalanmasını, gecikmesini bağışlamayacaktır.
bugün iktidarı ele geçirmekle, onu, sovyetlere karşı değil, sovyetler için almış oluyoruz.
iktidarın alınması, ayaklanmının işi olacaktır; onun siyasal hedefi daha sonra kesin olarak belirecektir.
25 ekim’in kuşkulu oylamasını beklemek zararlı ya da biçimsel bir davranış olur; bu gibi sorunları oylarla değil, ama kuvvetle kesin çözüme bağlamak halkın hakkı ve görevidir; devrimin nazik anlarında kendi temsilcilerini beklemektense, onlara yol göstermek halkın hakkı ve görevidir.
bütün devrimlerin tarihi bunu kanıtlamıştır ve devrimin kurtuluşunun, barış önerisinin, petrograd’ın kurtuluşunun, açlığa karşı çarenin, toprağın köylülere devredilmesinin kendilerine bağlı olduğunu bilerek bu fırsat anının kaçmasına izin veren devrimciler en büyük cinayeti işlemiş olacaklardır.
hükümet bocalıyor. her ne pahasına olursa olsun işini bitirmek gerekir.
eylemde duraklama ölüm demektir."