garcilaso de la vega

serco
hayati :

garcilaso , 1503 yilinda , toledo’da soylu bir ailede dogar.ailesi , edebiyat ve siyaset hayatinda yuzyillardan beri sozu gecen ve saraya yakin bir ailedir. garcilaso , kati bir egitim alir ve ailenin konumuna uygun olarak ; edebiyat , muzik ve savas sanatini ogrenir.1520’de , sarlken(5.karl)’in sarayina girer.burada , italyan siiri ogreten juan boscan almogaver ile tanisir ve ondan , italyan siir olculerini ogrenir.1521’de , kralin gozde bir sovalyesi olarak katildigi olias savasinda yaralanir.

1522’de , rodos seferine gider.boylece , santiago tarikatinin sovalyelerine katilmis olur.1525’te , pavia savasina katilir.ayni yil , kral tarafindan , elena de zuniga ile evlendirilir ve kralin bir yetkilisi olarak , toledo’ya yerlesir.1526’da , grenada’da ; daha sonralari siirlerine esin kaynagi olacak olan , isabel freyre ile tanisir.karisindan 3 cocugu olmasina ragmen , isabel’i sevmeye devam eder. isabel , 1529’da , antonio de foncesa ile evlenir.ayni yil , kral ile birlikte italya’ya gider.daha sonra , barcelona’ya giderek , boscan almogaver’i ziyaret eder.yine ayni yil , kanuni sultan suleyman’a karsi , viyana savunmasina katilir.

1530’da , bologna’ya gider.daha sonra , ispanya’ya geri doner.ayni yil , fransa kralinin buyukelcisi olarak goreve baslar.1532’de , yegenini , kralin onemli bir nedimesi olan , isabel de la cueva ile evlendirmek icin bir duzen kurmakla suclanir.tuna nehri uzerindeki bir ada olan ratisbonne’a surgun edilir ve birkac ay hapis yatar.ayni yil , cezasi bitince , napoli krali pedro alvarez de toledo’nun danismani olarak goreve baslar ve alba duku unvanini alir.bu arada , juan gines de sepulveda gibi onemli sairlerle tanisir.ispanyolca ve latince siirler yazar.daha sonra , ispanya’ya yolculuk yapar.burada , en guzel siirlerinin esin kaynagi olan , isabel freyre’nin olum haberini alir.isabel , 3.cocugunun dogumu sirasinda olmustur.yazar , genel vali villafranca markisinin hizmetine girer.

1535 yilinin mayis ayinda , tunus’a karsi yapilan bir savasa katilir ve la goleta’nin ustunluk sagladigi bu savasta , agir sekilde yaralanir.1536’da , italya’yi ele gecirmek isteyen fransizlara karsi duzenlenen provence seferinde , 3000 kisilik imparatorluk ordusuna komutanlik yapar.frejus yakinlarindaki muy kalesinin onunden gecerken , ansizin buyuk bir baskina ugrarlar.garcilaso ve ordusu , hazirliksiz yakalanmistir.yazar , basina dusen kaya parcasiyla agir sekilde yaralanir ve nice sehrine goturulur.ancak , kurtarilamaz ve 14 ekim 1536’da , savoie duklugune bagli olan nizza’da , hayata veda eder.mezari , 2 yil sonra toledo’ya nakledilir.


eserleri :

garcilaso ; 38 sone , 8 geleneksel siir(coplas) , 5 sarki(cancioneiro) , 3 eglog , 3 od , 2 agit(eleji) , 1 epigram ve 1 siirsel mektup yazmistir.

1) egloglar :

ilk eglog , sairin , napoli krali pedro alvarez de toledo’nun danismanligini yaptigi sirada yazilmistir ve krala adanmistir.salicio ve nemoroso adli 2 coban , sevgilileri tarafindan terk edilmislerdir.cobanlarin aglayip sizlanislari , derin uzuntulere yol acar.eglog , vergilius tarzi bir huzunlu sonla biter.

2.eglog , 3 dizelik kitalardan olusur.tumturakli ve oldukca dramatiktir.ancak , diger 2 eglog kadar basarili degildir.eglogun 1.bolumunde , daha once terk edilen albanio , sevgilisi camilia’yi dusunmektedir.2.bolumde ise , alegorik bir uslupla , sairin ailesinin oykusu anlatilir.

3.eglog’da ; dinamene , climene ve nise adli dag perileri , bir koruluga saklanmis , tirreno ve alcino adli 2 cobani dinlemektedirler.cobanlar , asik olduklari , flerida ve filis’in guzelliklerini ovmektedir.aksam oldugunda , periler daga cekilirler.

2) sarkilar (cancioneiro) :

ilk 2 sarkida , asiklarin kaygilari ve uzuntuleri dile getirilir.3.sarkida , garcilaso , mahkum edildigi surgun cezasina karsi gelir ve sarlken’i elestirir. 4.sarki , yasak ask yasadigi icin ; bu aski , kalbinden sokup atmak isteyen bir asigin , icten itiraflarini anlatir.

"gnide cicegi" adini tasiyan 5.sarki ise , sairin hayran oldugu , violante di sanseverino adli bir bayana adanmistir.garcilaso , sarkida ; dostu olan mario galeoto’ya iyi davranmasi icin , onun sevgilisine yalvarir.

3) soneler :

garcilaso’nun yazdigi 38 sonede , en cok islenen konular;askin olumsuzlugu , umutsuzluk , karsiliksiz ask , kiskanclik ve yokluk acisidir.ozellikle 23.sone , askin tam bir tanimi niteligindedir.

4) agitlar :

ilk agitta , alba dukunun kardesi , bernardino de toledo’nun olumunden duyulan uzuntu dile getirilir.2.agit , dostluga adanmistir.garcilaso , dostu boscan almogaver’in dingin ve huzurlu yasaminin ; mutsuz bir askin anisiyla , nasil bir anda yasa burundugunu anlatir.

5) odlar :

garcilaso , odlari , latince olarak ve 8 heceli dizeler seklinde yazmistir.

sanati :

boscan almogaver , 1526 yilinda , kralin venedik buyukelcisi andrea navagero’nun ozendirmesiyle ; ispanyol siirinde , petrarca’nin vezin ve uslubunu benimseyerek , italyan formlarini denemeye baslar.boylelikle , italyan lirizmi , ispanyol edebiyatina girer.sistematik olarak oktav’i , yani , 11 heceli 8 dizelik siiri , daha da cesitlendirmisti.ancak , bunu en yetkin duzeyine cikaran kisi , garcilaso olmustur.o , bu olcudeki en yetkin uyumun ve guzelligin , asil etkilerini ortaya koymayi bilmistir.yazar , ayrica ; terceto(3dizelik siir) , lira(5 dizelik siir) ve estancia(esit sayidaki dizeli kitalar) da kullanmistir.mistik ispanyol siirine , "ic uyak" ’i sokan da odur.

garcilaso icin italyancilik , sadece siirsel bir bicime oykunmeyle sinirli kalmaz. onun dostluklari da , kulture bakisi da , salt bicimde italyandir.bu italyan etki ; onun , ozellikle son eserlerinde kendini gosterir.

garcilaso , ortacagdan yenicaga gecis sirasinda yazmistir siirlerini.italyan ronesans siirinden fazlasiyla etkilenmistir.sistematik olarak , modern sairlerin yani sira , eski sairlere de oykunmustur.onun en cok etkilendigi sair , petrarca’dir. petrarca’nin belirgin etkisi , onun ilgisini , yunan ve latin sairlere cevirir. boylelikle , sair , dogal guzellikleri ve eglog denen siir turunu kesfeder. garcilaso’nun etkilendigi diger sairler arasinda;italyan edebiyatindan , tasso , ariosto , bembo , sannazaro , latin edebiyatindan ise , vergilius , horatius , ovidius ve ispanyol edebiyatindan ausias march vardir.

garcilaso , siirlerinde , petrarca tarzi aski konu alir.ask , onda;petrarca’da oldugu gibi , pastoral-melankolik bir havadadir.askin bir tur hizmet oldugunu , kadinlarin ulasilmaz varliklar oldugunu soyler ve insanlarin , askta neler bulduklarina deginerek , askin spiritualizminden soz eder.

zamanin ask lirikleri , anlatim soz konusu oldugunda , retorigin agir kurallarinin altinda ezilmekteydi.yani , duygular normatif olarak kaplanmis ve konvensiyonel olarak sekillendirilmisti.oykunmenin alabildigine yapildigi bir donemdi.ancak , garcilaso , estetik normlari on plana aldi.bu normlarin kullanimi , 17.yuzyilin sonuna kadar devam etmistir.

garcilaso , 1500-1650 yillari arasindaki , ispanyol edebiyati altin cagi’nin ilk buyuk sairidir.uslubunda , lirik siirin geregi olarak , soylu ve yuksek duygulara seslenen bir incelik vardir.ancak , onun lirik siiri , romantik bir siir turu degil;daha cok , spontan ve otantik siir turudur.

garcilaso’nun asil ozelligi , sectigi dilin ruhunda ve tarzinin , antik italyan siirine benzerligindedir.yazar , bu tarzi , ispanyol siirine uyarlamis ve yepyeni bir ture imzasini atmistir.neolojizme (yeni sozcuk ve deyim kullanma) , baska bir boyut kazandirmistir.halk dilini basarili bir sekilde kullandigi icin , sevilen bir sair olmustur.sairin , 1492 yilinda , e.a.de hebrija’nin , dilbilgisi kitabindan yararlandigi bilinmektedir.

garcilaso , ispanyol edebiyatinin , ask ve doga guzelligini birlikte isleyen , en usta lirik sairlerinden biridir.surekli yazip duzelttigi icin , siirleri , cagdasi olan diger sairlerinkinden cok ustundur.garcilaso’da bicimin belirleyiciligi , sanatina , daha insancil ve icten bir hava katar.icerik duzleminde de , oldukca hos bir sentez saglar.sairin , modern bir nitelige sahip olmasinin nedeni de budur.
bu başlıktaki tüm girileri gör

neden bekliyorsun?


bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?

üye ol