tiyamin

bir diğer ismiyle b1 vitamini, kimyasal formülü c12h17cln4os olan renksiz bir bileşiktir. suda çözülebilen bir vitamindir.

ilk keşfedilen b vitaminidir. 1926 yılında saf olarak elde edildi. 1890 yılında hollandalı hekim eijkman, yıkanmış beyazlatılmış pirinçle tavukları beslediğinde, tavukların bacaklarında felçler, başlarında kasılmalar gördü. sonra bu tavukları tesadüfi olarak kabuklu pirinçle beslemek zorunda kaldı ve bu hastalıkların yok olduğunu hayretle gördü. uzak doğudaki beriberi hastalığının sebebini kabuğu soyulmuş pirinçlerin çok yenmesine bağladı. pirincin kabuğunda beriberi hastalığını tedavi eden maddenin olduğunu söyledi. bundan sonra, bu madde elde edilmeye çalışıldı. 1936 yılında suni olarak elde edildi.

karbonhidrat metabolizması için çok önemlidir. tiamin pirofosfat (tpp) tiyaminin aktif şeklidir ve pirüvat dehidrogenaz, a-keto-glutarat dehidrogenaz, transketolaz enzimlerine koenzimdir. pirüvat dehidrogenaz ve a-keto-glutat dehidrogenaz karbonhidrat metabolizması için gerekliyken, transketolaz pentoz fosfat yolunda aktivite gösteren bir enzimdir.