tas baskı

(bkz: taş basması)

taş baskı ya da litografi / litografya, kireç taşı üzerine yağlı mürekkeple çizilmiş şekil ve yazıların basım sanatı. taşbaskıya el litografyası da denir. taşbaskı, modern ofset litografyanın başlangıcıdır. taşbaskı tekniğinin esası, yağın suyu itmesi özelliğine dayanır.

kireçtaşı, kalsiyum karbonat olup gözeneklidir. baskı kalıbı olarak kullanılacak kireç taşı 6-8 cm kalınlığında levha şeklinde hazırlanır. yüzeyi pürüzsüz hale gelinceye kadar tesviye edilir. bu düzgün yüzeye yazı veya resim özel bir mürekkeple nakşedilir. mürekkebin özelliği yağlı olmasıdır. yağlı mürekkep, arapsakızı eriyiğinin bir iki damla nitrik asitle karışımından yapılır. baskı kalıbı, yazı işleri tamamlandıktan sonra yazıların ve resmin net bir görünüm alması için terebentinle silinir. baskı kalıbı daha sonra su içine sokulup çıkarılır. kireçtaşı gözenekli olduğu için yazılar ve resim çizgileri haricindeki sathın tamamındaki gözenekler suyla dolar. baskı taşına bu durumda baskı mürekkebi sürülür. mürekkep yazıların bulunduğu susuz yüzeylerden gözeneklere emilirken boş kısımlardaki sulu yüzeylerden itilir. baskı kalıbı bir kağıda bastırılmak suretiyle istenilen baskı elde edilir. gözeneklere emilen mürekkep bitinceye kadar baskı yapılabilir.