almanya

almanya federal cumhuriyeti ya da kisaca almanya (almancada bundesrepublik deutschland) bati avrupa’da yer alan, dunyanin en sanayilesmis ulkelerinden biridir. kuzeyde danimarka ile komsudur ve kuzey denizi ile baltik denizi’ne kiyisi vardir. doguda polonya ve cek cumhuriyeti ile, guneyde avusturya ve isvicre ile, batida ise fransa, luksemburg, belcika ve hollanda ile komsudur. almanya avrupa birligi’nin kurucu uyelerindendir.
[degistir]

cografya

almanya guneyde alp daglari’ndan (en yuksek noktasi 2.962 m’lik zugspitze) kuzeyde kuzey denizi ve baltik denizi’ne kadar uzanir. ortadaki ormanlik alanlar ve batidaki alcak alanlardan (en alcak noktasi: neuendorfer/wilstermarsch -3,54 m) avrupa’nin onemli akarsulari ren, tuna ve elba gecer.
[degistir]

tarih

almanya’nin ilk sakinleri keltler ve cesitli germen kavimleridir. germenler, kavimler gocu sonucu m.s. 6. y.y.’a degin keltlerle, ortacag boyunca da dogu almanya’daki slavlar ile karisarak alman halkini olusturmuslardir.


alman tarihinin baslangici olarak, tipki fransa’daki gibi, charlemagne’in kurdugu frank imparatorlugu esas alinir. bu imparatorluk charlemagne’nin olumunden sonra bati, fazla uzun omurlu olmayan orta ve dogu frank kralliklarina bolunmustur. alman devletinin kuruldugu tarih olarak da, dogu frank kralligi’nin, kral i. otto’nun roma’da papa tarafindan imparator ilan edilmesiyle kutsal roma germen imparatorlugu’na donustugu 2 subat 962 tarihi geleneksel olarak kabul gormektedir.


bati frank kralligi zaman icerisinde ulusal bir devlet olan fransa’ya donusurken, kutsal roma germen imparatorlugu giderek kucuk devletciklere bolunmus, otuz yil savasi’ndan (1618-1648) sonra ise imparatorun erki sadece kagit uzerinde kalmistir.

almanya fransiz devrimi’nin (1789) ardindan, ikinci dunya savasi’nin bitimine kadar surecek geleneksel alman-fransiz dusmanliginin kokeni olarak gorulen napeleon bonaparte onderligindeki fransiz ordusunun isgalini yasamis, bonaparte’in avrupa duzeninin silinip eski devletciklerin tekrar olusturuldugu viyana kongresi’nden (1814-1815) sonra alman birligini kendi gudumunde saglamak isteyen iki rakip alman devleti avusturya macaristan imparatorlugu ile prusya’nin rekabetine sahne olmustur. bu rekabette kazanan taraf prusya olmus ve 1870-71 alman fransiz savasinin almanlarin zaferiyle sonuclanmasi uzerine prusya krali i. wilhelm alman imparatoru ilan edilerek almanlarin ilk imparatorluk olarak adlandirdiklari ve avusturya macaristan imparatorlugu’nun disinda kaldigi devlet kurulmustur.

i. dunya savasi’nda almanlarin yenilgiye ugramasiyla imparatorlugun ilga edildigi, almanlarin weimar cumhuriyeti dedikleri donem, politik istikrarsizlik, dunya ekonomik bunalimi ve de almanlarin versailles anlasmasi’na duyduklari tepki sonucu adolf hitler’in nasyonal sosyalist diktatorlugune varmistir. bu donemde yasanan yahudi soykirimi ile tarihinin en karanlik sayfalarindan birini goren almanya, ikinci dunya savasi’ndan da yenilgiyle cikarak 1945’de batida amerikan, ingiliz ve fransiz, doguda ise bati berlin haric sovyet isgal bolgelerine bolunmustur. batidaki isgal bolgelerinde 23 mayis 1949’da federal alman cumhuriyeti, sovyet isgalindeki bolgelerde ise 7 ekim 1949 tarihinde demokratik alman cumhuriyeti kurulmus, dogu bloku’nun cozulmesi ve son anilan devletin kendini lagv edip 3 ekim 1990’da federal alman cumhuriyeti’ne katilmasiyla alman birligi tekrar saglanmistir.

kaynak: wikipedia.org